Bazylika Wniebowzięcia NMP jest „zabytkiem symbolicznym” ponieważ została zbudowana po przyłączeniu Nicei do Francji w 1860 roku. Przeprowadzone prace renowacyjne fasady bazyliki pozwalają nam dzisiaj zobaczyć jak wyglądała w okresie Belle-Époque.

Burzliwy projekt

W drugiej połowie XIX wieku diecezja nicejska ze swym nowym biskupem Jean-Pierre SOLA musiała dostosować się do rozwijającego się miasta i odpowiedzieć na potrzeby przybywających sezonowo turystów, którzy oczekiwali kościoła w nowych dzielnicach miasta.

Bogate osoby spędzające zimę w Nicei zamieszkiwały przedmieścia usytuowane na prawym brzegu rzeki Paillon. W 1862 roku bp Jean-Pierre SOLA chciał wybudować dla nich kościół. Jedynymi budynkami kościelnymi w nowych dzielnicach były kościół prawosławny i anglikański. Katolicy mieli możliwość uczestniczenia we Mszy św. małym kościele St Etienne (zburzonym w 1926 roku), lub w niewielkiej kaplicy Szpitala Miłosierdzia. Zabiegi biskupa Sola o sfinansowanie budowy nowego kościoła spotykają się z odmową mera Nicei François MALAUSSÉNA, który pragnie przeznaczyć podatki miejskie na rozwój infrastruktury i transportu. Dzięki jego staraniom uruchomiono połączenie kolejowe do Nicei w 1863 roku, a rok później zbudowano dworzec kolejowy.

Biskup musiał więc poszukać innych źródeł finansowania budowy kościoła. W tym celu powołał, jako budowniczego, księdza Alexandre LAVIGNE, jednoczenie mianując go wikariuszem generalnym nowych dzielnic Nicei. Ta nominacja odpowiada również pragnieniu biskupa Sola, by otworzyć nicejczyków na kulturę francuską przez działalność duszpasterską księży. W 1862 roku ks. LAVIGNE rozpoczął gromadzić środki konieczne do budowy kościoła. Wspólnota nowych mieszkańców Nicei entuzjastycznie uczestniczyła w akcjach charytatywnych i w zbiórkach publicznych na ten cel. Środki płyną z całej Francji i ks. LAVIGNE nie waha się pojechać aż do Anglii, aby prosić o wsparcie materialne bogatych rodzin, które spędzają zimę w Nicei.Budowla powinna odpowiadać nie tylko gustom i potrzebom hojnych dawców, ale także integrować się z nowym pejzażem urbanistycznym miasta. Prace rozpoczęły się w 1864 roku pod kierownictwem architekta Charles’a LENORMAND, który jest także autorem katedry w Monako. Teren pod budowę nowego kościoła został zakupiony przez miasto.

Świątynia została zbudowana w stylu neogotyckim na wzór kościoła opackiego Saint Sergre w Anders. Nawiązywano w tym do polityki nadania miastu francuskiego charakteru. Nicea należąca do 1860 roku do Księstwa Sabaudii miała bardziej włoski charakter. Kościołowi nadano tytuł Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Wezwanie to nawiązywało do dawnej katedry, która znajdowała się na Wzgórzu Zamkowym. Budowa postępowała szybko i mieszkańcy mogli podziwiać wznoszenie nawy głównej i ośmiu kaplic bocznych. 3 maja 1868 roku kościół został poświęcony podczas mszy św. odprawianej przez bpa SOLA, choć budowa nie została jeszcze w pełni ukończona. Prace opóźniały się z powodu braku środków finansowych. Wynikało to z trwającej wojny z Prusami w 1870 roku i śmierci ks. LAVIGNE w 1874 roku, który zostawił ogromne długi. W 1876 roku miasto uregulowało długi i stało się właścicielem budynków (kościół i probostwo). W 1879 roku ukończono budowę świątyni. Budowla góruje przy ulicy Dworcowej (obecnie Jean Médecin). Miasto, które jest właścicielem terenu i budynków przekształciło probostwo w szkołę publiczną.

Trzęsienie ziemi w marcu 1887 roku uszkodziło częściowo nawę boczną, natomiast cała struktura budynku nie uległa destabilizacji.

Kościół został konsekrowany 12 marca 1925 roku przez bpa Louis-Marie RICARD i podniesiony do godności bazyliki 16 kwietnia 1978 roku przez papieża Pawła VI.

Zobacz stare fotografie >>

Gigantyczna budowla

Fasada jest inspirowana Katedrą Notre Dame w Paryżu z trzema przedsionkami, rozetą, bliźniaczymi oknami gotyckimi i galerią z czterema szczytami. Jedna figura Matki Bożej znajduje się na jej szczycie, a druga przed rozetą. Dwie 31 metrowe wieże wznoszą się ku niebu. Pierwotnie miały być zwieńczone wieżyczkami na bazie ośmiokąta. Projekt został jednak zaniechany z powodu niestabilnego podłoża. Zauważamy nieobecność rzeźb na fasadzie, które nie zostały wykonane z powodu z braku środków finansowych. Figura Matki Bożej Wyzwolenia została wykonana przez rzeźbiarza GALLO w 1944 roku i umieszczona na filarze środkowego przedsionka.

Prezbiterium jest inspirowane kościołem opackim Saint Serge w Anges. Jego cechy są widoczne w całości budynku dzięki trosce o jedność stylu. Trzy nawy są tej samej wysokości. Po bokach znajduje się dwanaście kaplic bocznych i siedem kaplic w absydzie. Różnica względem czystego gotyku francuskiego („l’opus franciginum”) polega na pomieszaniu struktur stylu gotyckiego łuku lancetowego z wypełnieniem stylu gotyku promieniującego. Ten zespół architektoniczny stanowi jedno z najpiękniejszych dzieł neogotyckich w regionie. Witraże w prezbiterium zrealizowane w 1868 roku przedstawiają: ukoronowanie Maryi, która jest otoczona przez św. Józefa, św. Joachima, św. Pawła, św. Rafała, św. Gabriela, patriarchów i apostołów. Witraże w kaplicach zostały ufundowane przez ofiarodawców indywidualnych pod koniec XIX wieku. Figury nawiązują do tradycji St Sulpicenne.

Kaplica absydy przez długi czas dedykowana Najświętszemu Sercu Pana Jezusa (przedstawionemu na witrażach) jest obecnie dedykowana Maryi, której figura pochodzi z 1960 roku. Znajdziemy tam również dwa obrazy z XIX wieku. Ten po prawej przedstawia św. Rodzinę. Jest kopią Murilla. Znajduje się na nim Maryja z Dzieciątkiem, św. Anna i św. Jan Chrzciciel. Nad nimi przedstawiona jest wyobrażenie Boga Ojca i Ducha Świętego. Oryginał obrazu został zakupiony przez króla Ludwika XVI i znajdował się do XIX wieku w apartamentach cesarzowej Eugenii (żony Napoleona III) w pałacu w Tuilerie w Paryżu. Boazerie, odnowione w 1956 roku są dziełem Clément GOYENECHE. Żelazne kraty autorstwa Louis VIALE są z tej samej epoki. W południowej wieży znajduje się dzwon ważący 1.020 kg autorstwa DUBUISSON-GALLOIS. Został on zawieszony w 1868 roku.

Bazylika góruje w nowym krajobrazie nicejskim przez swoją wielkość i sylwetkę gotycką. Odpowiada również potrzebom wyrażonym pod koniec XIX wieku przez nowych mieszkańców miasta i turystów. Jest do dziś miejscem zgromadzeń liturgicznych wspólnoty katolickiej, a także ośrodkiem kultury, gdyż odbywają się tu w ciągu całego roku recitale i koncerty.

Piękne witraże

Trzech artystów tworzyło witraże bazyliki. Pierwszym z nich był CHAMPIGNEUILE, który żył w drugiej połowie XIX wieku.Witraże jego autorstwa znajdują się w kaplicach bocznych i w pierwszej absydialnej. Były realizowane w stylu współczesnym autorowi. Przedstawiają sceny biblijne. Dolna część tych witraży jest obecnie zasłonięta, bo podlegają konserwacji.

Drugi artysta MARÉCHAL zrealizował witraże w pięciu pozostałych absydach prezbiterium. Charakteryzują się one stylem XIII wiecznym i są godne uwagi dzięki jasnym kolorom. Autorowi temu zawdzięczamy z pewnością także witraże rozety. Chociaż nie są one podpisane znajdujemy tam te same kolory, co w witrażach prezbiterium. Nie wydaje się bowiem by inny witrażysta był zaangażowany w tym czasie. Rozeta zawiera w centrum litery alfa i omega, otoczone medalionami przedstawiającymi dwunastu apostołów. Obecnie jest ona zasłonięta przez główne ograny.

Ci dwaj witrażyści współpracowali ze sobą w atelier w Metzu. Uczniowie Champigneule’a pracują do dziś w Paryżu.

Ostatnia seria witraży jest dziełem braci BENOIT. Znajdują się one w górnej części bazyliki po obu stronach. Stworzone w stylu współczesnym autorom zostały założone w 1956 roku zastępując zwykłe szyby.

Ostatnie prace renowacyjne zostały powierzone witrażystom Florence LAUGIER i Jean-Pierre BELLION. Atelier konserwatorskie Florence LAUGIER założone w 1862 roku przez Josepha FASSI znajdowało się pierwotnie w willi Vittoria-Magnan. Obecnie znajduje się przy ulicy Boissy d’Anglas. Sposób ich pracy niewiele się zmienił na przestrzeni wieków. Lata doświadczeń tego atelier gwarantują jakość renowacji.

Prace konserwatorskie przywróciły bazylikę sercu miasta czyniąc z niej klejnot dziedzictwa religijnego i kulturalnego, z którego mieszkańcy Nicei mogą być dumni.

Zobacz zdjęcia witraży >>

Ważniejsze daty z historii bazyliki

Kościół jest dedykowany Maryi Wniebowziętej na pamiątkę pierwszej katedry w Nicei, która znajdowała się na Wzgórzu Zamkowym i nosiła ten sam tytuł.

Kościół powstał z inicjatywy ks. Alexandre LAVIGNE, jezuity, wielkiego kaznodziei, przyjaciela Louis Veuillot, którego bp. Jean Pierre SOLA (1857-1877) mianował wikariuszem generalnym nowych dzielnic miasta. Bazylikamiała być jak wysunięta strażnica przy bramach miastach, tuż obok dworca kolejowego, aby mówić do dusz podróżnych i aby chronić miasto

Kamień węgielny został położony 13 marca 1864 roku.

Błogosławieństwo kościoła odbyło się 3 maja 1868 roku przez bpa Jean Pierre SOLA.

Parafia została erygowana 8 kwietnia 1876 roku przez bpa Jean Pierre SOLA dla dzielnic: Musiciens, Lepante i dworca kolejowego.

Konsekracja odbyła się 12 marca 1925 roku przez bpa Louis-Marie RICARD.

Kościół został podniesiony do godności bazyliki mniejszej 16 kwietnia 1978 roku. Na prośbę bpa Jean MOUISSET papież Paweł VI chciał podkreślić doniosłość i rolę świątyni czyniąc z kościoła bazylikę mniejszą równą wielkim sanktuariom. Uroczystości przewodniczył kardynał François MARTY z Paryża w asyście bpa Jean MOUISSET, biskupa Nicei i bpa Edmunda ABELÉ, biskupa Monako.

Proboszczowie bazyliki wniebowzięcia nmp

Ks. Alexandre Lavigne budowniczy	1864 – 1868	†  8 maja 1874	4 lata
Ks. kanonik François GERMOND	1876 – 1897	†  1897	21 lat
Ks. kanonik Benoît CHAUDE	1897 – 1901	†  1903	4 lata
Ks. prałat Félix CREPAUX	1901 – 1927	†  19 stycznia 1935	26 lat
Ks. prałat Jean BRUNEAU	1927 – 1943	†  2 listopada  1951	16 lat
Ks. kanonik Jacques ISAIA	1943 – 1964	†  13 czerwca 1971	21 lat
Ks. kanonik Léon BOREZEE	1964 – 1975	†  10 marca 1981	11 lat
Ks. prałat Dominique CAUVIN	1975 – 1989	†  17 listopada 2006	14 lat
Ks. prałat Léon REPETTO	1989 – 1993	†  29 czerwca 2011	5 lat
Ks. prałat Antonin BLANCHI	1993 – 2004		11 lat
Ks. Jean-Louis GIORDAN	2004